Cuốn sách là báo cáo của Đoàn thám hiểm sông Mekong từ năm 1866 đến 1868 dưới quyền Trung tá Doudart de Lagrée, gồm 22 chương và 309 hình khắc cùng phụ bản ảnh.
Với lối viết dung dị và khúc chiết, tác phẩm Hành trình thám hiểm Đông Dương có thể ví như khối sa bàn chi tiết mô phỏng toàn cảnh lưu vực sông Mekong, vùng nội địa Đông Dương và Nam Trung Hoa vào nửa sau thế kỷ XIX. Không chỉ giới hạn trong mảng khảo cứu địa lý, tác phẩm còn tóm bắt những trải nghiệm sống động của đoàn thám hiểm về đời sống văn hóa của các cộng đồng dân cư trong lưu vực sông Mekong, từ những hỉ nộ ái ố trong đời sống sinh hoạt thường ngày đến các lễ hội dân gian bản địa, những tệ đoan của người bản xứ. Không quá khi nói rằng, Hành trình thám hiểm Đông Dương xứng đáng là một công trình khảo cứu đồ sộ, tóm lược toàn bộ thành quả mà phù sa sông Mekong kiến tạo nên suốt nhiều thế kỷ, bao quát nhiều lĩnh vực như lịch sử, địa lý, địa chất, thiên văn, thủy đạo, nhân chủng, dân tộc, chính trị, tôn giáo, văn minh...
Tác giả:
Francis Garnier (1839 – 1873) là đại úy hải quân và nhà thám hiểm người Pháp. Năm 1863, dưới quyền Đô đốc Charner, Francis Garnier được phái đến Nam Kỳ, đảm đương lần lượt các vị trí thanh tra sự vụ bản xứ và quận trưởng Chợ Lớn. Năm 1866, Garnier tham gia trong đoàn thám hiểm dòng sông Mekong huyền bí, nhận sứ mạng tìm kiếm và khai mở tuyến đường thương mại mới giữa Nam Kỳ và miền nam Trung Hoa. Sau chuyến đi này, Garnier phụ trách tổng hợp và biên soạn một bộ báo cáo về hành trình của đoàn thám hiểm. Từ năm 1870, một phần của bộ báo cáo đã được Garnier cho đăng trên tạp chí Le Tour du Monde, nhưng phải đến năm 1873, bản báo cáo chính thức mới thực sự ra mắt dưới nhan đề Hành trình thám hiểm Đông Dương, do Nhà xuất bản Hachette phát hành. Công trình biên khảo đồ sộ cùng chuyến thám hiểm dòng sông Mekong đã mang lại nhiều vinh quang và danh dự cho Garnier.
Ở Việt Nam, Francis Garnier thường được biết đến là viên quan Pháp đã dùng vũ lực chiếm đóng Bắc Kỳ năm 1873. Ngày 21 tháng 12 năm đó, Garnier bị quân Cờ Đen phục kích và giết chết ở ngoại thành Hà Nội.
Louis Delaporte (1842 – 1925) là thành viên của đoàn thám hiểm sông Mekong, tác giả của chương V trong cuốn sách này. Trong chuyến viễn du trên dòng Mekong huyền bí, khi có cơ hội, Delaporte đã tự mình thực hiện một vài cuộc khám phá riêng, thu thập được nhiều thông tin về phong tục tập quán địa phương, bổ túc cho bản sơ thảo về vùng Hạ Lào của Francis Garnier. Là một họa sỹ tài năng, Delaporte đã vẽ phác thảo rất nhiều bức tranh về phong cảnh, di tích, công trình kiến trúc và đời sống sinh hoạt của người dân xung quanh dòng sông Mekong. Phần lớn các hình minh họa khắc gỗ trong sách này đều dựa trên các bức tranh của ông.
Có niềm đam mê lớn với kiến trúc Khmer, năm 1873, Delaporte đã trở lại Angkor thực hiện một chuyến thám hiểm mới và đem về Pháp khoảng 70 mẫu hiện vật điêu khắc và kiến trúc Khmer, giúp lập nên Bảo tàng Đông Dương tại Palais du Trocadéro. Kể từ năm 1927, các hiện vật này được trưng bày tại Bảo tàng Guimet.
Thông tin chi tiết:
- Công ty phát hành: Công ty CP Văn hóa Đông A
- Năm xuất bản: 2023
- Tác giả: Đại úy hải quân Francis Garnier
- Người dịch: Nguyễn Minh dịch và chú giải
- Kích thước: 18.5 x 26.5 cm
- Loại bìa: bìa cứng, in hai màu
- Số trang: 848